Inleiding
Dichtbij de autosnelweg, niet zeer ver van de kerk, bevindt zich de Vallei van de Creuse (zo genoemd sinds ten minste 1347…). Er wordt verteld dat een herder die vroeger zijn kudde liet drinken, een beeldje van zwart geworden eikenhout van de Maagd nabij een bron vond. Hij nam het naar de kerk mee maar de volgende dag was het verdwenen en werd bij de bron teruggevonden. Dit verschijnsel deed zich drie keer voor. De bevolking zag er een goddelijk teken in en besloot op die plaats een piedestal op te bouwen om er het beeldje in te plaatsen, waarvan het tijdperk en de oorsprong ons dus onbekend blijven. In 1820 gooide een koeherder het piedestal boosaardig om ; hij werd onmiddellijk door kwaardige koortsen aangetast waarvan hij niet kon genezen. Er werd dan besloten om de eerste kapel op te richten, mede gefinancierd door Burgemeester Desenfants en een boer uit het dorp, Mr Lunthier, maar ook dank zij de gaven van de inwoners : die kapel werd op Hemelvaartsdag gezegend.
De kapel raakte beschadigd maar werd in 1912 herbouwd naar de plannen van architect Emile Deltenre, een inwoner van de parochie. Het werd opnieuw op Hemelvaartsdag, op 16 mei, vlak na de Vespers, door de deken van Le Roeulx ingehuldigd in aanwezigheid van een grote bezinnende mensenmassa.
Het laatste en derde gebouw van de kapel van de Creuse dateert van 1991 (ingehuldigd op 8 december in aanwezigheid van talrijke persoonlijkheden onder wie de burgemeester van de entiteit, Albert Tesain) : het omvat twee fonteinen waar talloze gelovigen regelmatig water komen halen aangezien de traditie er wonderbaarlijke krachten aan verleent.
Dit water beschermt zogezegd tegen kwaadaardige koortsen (overtuiging die waarschijnlijk wordt versterkt dankzij de tegenslag van de onbeleefde koeherder in 1820). De oudere dorpelingen vertellen graag dat veel genezingen gebeurden dankzij de bemiddeling van Onze-Lieve-Vrouw van de Creuse. Nog enkele jaren geleden hadden de gelovigen de gewoonte om strookjes kleurige stof aan de takken van de coniferen die voor de kapel staan op te hangen, een beetje zoals ex voto’s, om de Maagd te bedanken voor de bekomen genezingen. Het water van de bron wordt vandaag regelmatig geanalyseerd : meestal is het drinkbaar (zie informatie ter plaatse) maar nu en dan wordt het door vervuiling getroffen vanwege het gebruik van meststoffen in de onmiddellijke omgeving, wat een nitraatgehalte dat zich dan boven de wettelijke normen bevindt veroorzaakt. Het gehele gebouw in resoluut hedendaagse stijl werd gebouwd dankzij vele schenkingen en goede wil.
Het originele beeldje bevindt er zich niet meer : het wordt immers bewaard in het tabernakel van de kerk Saint-Lambert in Ville-sur-Haine : ondanks de deuren van de voorgaande kapel die even dik en goed gesloten waren als die van een kluis werd het beeldje in 1980 gestolen en gelukkig in 1981 door de gerechtelijke politie in Brussel teruggevonden, bij een handelaar in kerkgoederen, maar de waarschuwing was ernstig genoeg om die maatregel te nemen. Het originele voorwerp van door de tijd zwart geworden eikenhout is 18,5 cm hoog en fijn gebeeldhouwd maar de exacte periode en de oorsprong ervan blijven onbekend. Het is licht beschadigd, aan het hoofd van de Maagd, en de rechterhand van het door haar gedragen kind Jezus ontbreekt. De Maagd en haar kindje dragen allebei een zilveren kroon. De verschillende houten delen die het voetstuk vormen zijn recenter. Beeldje en voetstuk hebben samen een hoogte van 36,5 cm. Een bedevaart vindt elk jaar op Hemelvaartsdag plaats : het is een traditie geworden sinds de zegening van de eerste kapel in 1820.
Ligging
Op de rotonde gelegen op het plein van Ville-sur-Haine neem je eerst de rue des Enhauts en dan de Sentier du chien ; ga nadien onder de autosnelweg ; je vindt er een smalle, berijdbare weg die naar de kleine parkeerplaats leidt.
